Symbole wspólnoty terytorialnej

Nowe symbole powiatu pilskiego zaprojektowane zostały na podstawie autorskiego opracowania pt. „System koordynacji symboli Województwa Wielkopolskiego”, stworzonego przez Jerzego Bąka na początku 1999 roku. Zawarto w nim zasadę wywodzenia symboli powiatów ziemskich ze znaków wojewódzkich, celem podkreślenia przynależności do wspólnoty terytorialnej. Podstawą dla wzoru godła heraldycznego województwa wielkopolskiego był wizerunek orła na pieczęci majestatowej Przemysła II z 1295 roku. 

„System” jako opracowanie modelowe zawierało wzór herbu oraz flagi powiatowej. Dla godła herbowego powiatu przewidziano wizerunek uszczerbionego godła województwa — orła wielkopolskiego — oraz symbol identyfikujący dany powiat. Dla flagi przyjęty został historyczny wzór XVII wiecznych weksyliów polskich wojsk powiatowych. W części czołowej flagi umieszczono wizerunek godła herbowego powiatu, a część swobodna — zacinana w skos — podzielona została na ilość pasów odpowiadającą liczbie gmin składowych powiatu. Stanowi to podkreślenie wspólnotowego wymiaru jednostki samorządowej (więcej: herb >>).

Stworzone opracowanie zostało bardzo dobrze ocenione oraz przyjęte jako modelowe przez Komisję Heraldyczną pod przewodnictwem profesora Stefana Kuczyńskiego, jednego z najwybitniejszych polskich heraldyków. Systemowe rozwiązania uwzględnione zostały także jako podstawa sformułowanych wniosków i zaleceń, sformułowanych dla zasad tworzenia symboli samorządowych, podczas I Krakowskiego Kolokwium Heraldycznego, obradującego w sprawie symboliki samorządowej III RP. Podkreślono w nim zalecenie tworzenia zwartych systemów symboli w obrębie jednego województwa.¹ Stanowisko to uwzględniane jest przy opiniowaniu projektów symboli samorządowych przez Komisję Heraldyczną, działającą przy Ministerstwie Cyfryzacji i Administracji.

Zgodnie z założeniami heraldycznymi „Systemu”, wywiedzenie godła herbowego dla powiatu pilskiego przyjęto w oparciu o uszczerbione godło heraldyczne województwa wielkopolskiego oraz nawiązanie do symboli związanych z lokalną tradycją historyczną. 

Punktem wyjścia dla ustanowienia symbolu lokalnego było pochodzenie nazwy własnej miasta powiatowego Piła. Nazwa ta wskazuje, że jej źródłem mogła być piła — wodny młyn poruszający tartak. Istnienie miejskiej piły wspomniane zostało w dokumencie transakcji sprzedaży z 1451 roku.² Miejscowe młyny zajmowały się mieleniem zboża i słodu oraz — co było wyróżniające — kruszeniem kory dębowej, potrzebnej do garbowania skór, czym w Pile trudnili się lokalni szewcy. W lustracji miasta z 1564 roku zamieszczono informację o miejskim młynie wodnym, którego trzecie koło korzeczne obsługiwało stępę do dębu.³

Z uwagi na to zaproponowano wywiedzenie godła herbowego powiatu z przedstawienia dębowych liści. Za symbol przyjęty został wizerunek wieńca splecionego z 9 liści dębowych. Liczba ta odnosi się do ilości gmin stanowiących wspólnotę samorządową powiatu.

Opracowanie tożsamości heraldyczno-weksylologicznej powiatu pilskiego, zawierające projekt herbu, flagi, bannera oraz pieczęci urzędowych, zrealizowane zostało przez zespół autorski Jerzego Bąka i Aleksandra Bąka. Symbole urzędowe powiatu oraz ich graficzny wizerunek podlegają ochronie prawnej.